รองศาสตราจารย์ ดร.ปณิธาน วัฒนายากร เกิดเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2503 เป็นที่ปรึกษารองนายกรัฐมนตรี (พลเอกประวิตร วงษ์สุวรรณ) ในรัฐบาลพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา อาจารย์จากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เคยดำรงตำแหน่ง รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรีฝ่ายการเมือง ปฏิบัติหน้าที่โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ปัจจุบันได้กลับเข้าไปเป็นอาจารย์ที่ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยแล้ว
ดร.ปณิธาน เป็นนักวิชาการทางด้านรัฐศาสตร์ ด้านการเมืองเปรียบเทียบ และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เป็นผู้ให้ข้อมูลแก่รัฐบาลหลายสมัย ตั้งแต่สมัย รัฐบาลนายชวน หลีกภัย พันตำรวจโททักษิณ ชินวัตร และ พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ เป็นหนึ่งในผู้มีส่วนร่วมในการร่างพระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ. 2551
รองศาสตราจารย์ ดร. ปณิธาน เกิดที่ อำเภอเบตง จังหวัดยะลา เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2503 เป็นบุตรนายมงคล และนางประณีต วัฒนายากร อยู่ในตระกูลใหญ่ที่มีชื่อเสียงในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นหลานปู่ของ ขุนธำรงพันธุ์ภักดี (ธำรง วัฒนายากร) นักธุรกิจเหมืองแร่ ในจังหวัดปัตตานี และหลานย่า สร้อยทอง คณานุรักษ์ เป็นบุตรีคนที่ 2 ของขุนพิทักษ์รายา มีต้นตระกูลคือหลวงสำเร็จกิจกรจางวาง เมืองปัตตานี และมีศักดิ์เป็นหลานของนายสวัสดิ์ วัฒนายากร องคมนตรี
บรรพบุรุษฝ่ายมารดาของเขา คือ ปุ่ย แซ่ตัน ชาวจีนจากฮกเกี้ยน ซึ่งต่อมาได้รับการแต่งตั้งเป็นหลวงสำเร็จกิจการ จางวางเมืองปัตตานี มุ้ย แซ่ตัน มีทายาทคือ จูไล่ ตันธนาวัฒน์ ต่อมาได้เป็น พระจีนคณารักษ์ นายอำเภอเมืองปัตตานี ซึ่งเป็นต้นสกุลคณานุรักษ์
ปณิธาน วัฒนายากร เกิดที่อำเภอเบตง จังหวัดยะลา แต่เนื่องจากเหตุการณ์ความไม่สงบในภาคใต้ ทำให้สูญเสียบิดาไปตั้งแต่เด็ก และต้องย้ายถิ่นฐานมาเติบโตที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ตั้งแต่ประถมปีที่ 5 ปัจจุบันแต่งงานแล้ว กับ นางสาวพิมพ์กาญจน์ ชนะรัตน์
จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจาก โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย และ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ศิลปศาสตรบัณฑิต(รัฐศาสตร์) จากมหาวิทยาลัยรามคำแหง โดยใช้เวลาเพียง 3 ปี และได้ปริญญาโท 2 สาขา จากมหาวิทยาลัยแอเคริน รัฐโอไฮโอ ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้แก่ สาขารัฐประศาสนศาสตร์ และสาขาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และปริญญาเอก วิชาเอกการเมืองเปรียบเทียบ วิชาโทรัฐประศาสนศาสตร์ วิชาเฉพาะด้านนโยบายการป้องกันประเทศเปรียบเทียบ มหาวิทยาลัยนอร์ทเทิร์นอิลลินอยส์ รัฐอิลลินอยส์ ประเทศสหรัฐอเมริกา
นอกจากนั้น รศ.ดร.ปณิธานเคยได้รับเชิญเป็นอาจารย์พิเศษที่ The Paul H. Nitze School of Advanced International Studies (SAIS) แห่งมหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์ ในวอชิงตัน ดี.ซี.เมื่อ พ.ศ. 2549
อำนวย ไชยโรจน์ • หม่อมหลวงขาบ กุญชร • อาจศึก ดวงสว่าง • นิสสัย เวชชาชีวะ • วีระ มุสิกพงศ์ • วีระ มุสิกพงศ์ • กำจัด กีพานิช • อุทาร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา • สมศักดิ์ ชูโต • ไตรรงค์ สุวรรณคีรี • มีชัย วีระไวทยะ • สุวิทย์ ยอดมณี • ปรีดิยาธร เทวกุล • ลดาวัลลิ์ วงศ์ศรีวงศ์ • วิษณุ เครืองาม • มนตรี เจนวิทย์การ • อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ • อรรคพล สรสุชาติ • สมศักดิ์ ปริศนานันทกุล • วราเทพ รัตนากร • อรรคพล สรสุชาติ • ยงยุทธ ติยะไพรัช • ศิธา ทิวารี • จักรภพ เพ็ญแข • เฉลิมเดช ชมพูนุท • สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี • ยงยุทธ มัยลาภ • ไชยา ยิ้มวิไล • วิเชียรโชติ สุกโชติรัตน์ • ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ • ฐิติมา ฉายแสง • ศันสนีย์ นาคพงศ์ • ทศพร เสรีรักษ์ • ธีรัตถ์ รัตนเสวี • สรรเสริญ แก้วกำเนิด
(รองโฆษก) ปราโมทย์ สุขุม • ชำนิ ศักดิเศรษฐ์ • อภิชาติ หาลำเจียก • ประเทือง วิจารณ์ปรีชา • วุฒิ สุโกศล • มนตรี ด่านไพบูลย์ • สุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ • ธำรงค์ ไทยมงคล • วิทยา แก้วภราดัย • อรรถสิทธิ์ (คันคาย) ทรัพยสิทธิ์ • เรืองวิทย์ ดุษฎีสุรพจน์ • อำนาจ ชนะวงศ์ • พงศ์เทพ เทพกาญจนา • สมชาย เพศประเสริฐ • สุนัย จุลพงศธร • กนลา ขันทปราบ • สมชาย สหชัยรุ่งเรือง • สาคร พรหมภักดี • ปาน พึ่งสุจริต • รัตนา จงสุทธนามณี • ณหทัย ทิวไผ่งาม • ณัฐวุฒิ ประเสริฐสุวรรณ • กุเทพ ใสกระจ่าง • ชัชวาลย์ ชมภูแดง • ภูมิ สาระผล • ศันสนีย์ นาคพงศ์ • ต่อพงษ์ ไชยสาส์น • ยุรนันท์ ภมรมนตรี • เฉลิมชัย มหากิจศิริ • ดนุพร ปุณณกันต์ • ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ • ศุภรัตน์ นาคบุญนำ • วีรินทร์ทิรา นาทองบ่อจรัส • พุทธิพงษ์ ปุณณกันต์ • ศุภชัย ใจสมุทร • ศุภรักษ์ ควรหา • วัชระ กรรณิการ์ • ภูมินทร์ ลีธีระประเสริฐ • มารุต มัสยวาณิช • อนุสรณ์ เอี่ยมสะอาด • อนุตตมา อมรวิวัฒน์ • ชลิตรัตน์ จันทรุเบกษา • ภักดีหาญส์ หิมะทองคำ • สุณิสา เลิศภควัต • สรรเสริญ แก้วกำเนิด • วีรชน สุคนธปฏิภาค
